Ticari Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Ücreti ve Süreler

Ticari Uyuşmazlık Nedir?

Ticari uyuşmazlık, iki veya daha fazla taraf arasında ticari faaliyetler veya sözleşmelerden kaynaklanan anlaşmazlık anlamına gelir. Bu tür uyuşmazlıklar, şirketler arası sözleşme ihlalleri, mal ve hizmet alımları, ortaklık anlaşmazlıkları veya tedarik zinciri sorunları gibi konuları kapsar.

Ticari uyuşmazlıklarda mahkeme süreci zaman alabilir ve maliyetli olabilir. Bu nedenle, taraflar çoğu zaman arabuluculuk yoluna başvurur. Arabuluculuk, tarafların kendi aralarında anlaşmalarını sağlayan alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemidir.

Arabuluculuk Nedir ve Önemi

Arabuluculuk, tarafların hakem veya mahkeme kararı olmadan anlaşmalarını sağlamak için tarafsız bir üçüncü kişinin devreye girdiği bir süreçtir. Ticari uyuşmazlıklarda arabuluculuk, hızlı çözüm ve maliyet avantajı sağlar.

Arabuluculuk süreci, şu avantajları sunar:

• Zaman tasarrufu: Mahkemeye kıyasla süreç çok daha hızlı ilerler.

• Maliyet avantajı: Mahkeme masrafları yerine arabuluculuk ücreti ödenir.

• Gizlilik: Ticari sırlar ve hassas bilgiler korunur.

• İyi niyetli çözüm: Taraflar karşılıklı anlaşarak uzun vadeli iş ilişkilerini sürdürebilir.

Ticari Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Ücreti

Arabuluculuk ücreti, tarafların anlaşmasına ve uyuşmazlığın niteliğine bağlı olarak değişir. Türkiye’de arabuluculuk ücreti, Arabuluculuk Yönetmeliği ve Ticaret Kanunu çerçevesinde belirlenir.

Genel olarak:

• Arabulucuya ödenecek ücret, sabit ücret veya anlaşma bedeli şeklinde olabilir.

• Ücret, uyuşmazlık konusu bedelin büyüklüğüne göre artabilir.

• Taraflar çoğunlukla ücreti eşit şekilde paylaşır.

Örneğin, 100.000 TL değerindeki bir ticari uyuşmazlıkta arabuluculuk ücreti, anlaşmaya bağlı olarak toplam bedelin %1–%3’ü arasında olabilir.

Arabuluculuk Süresi Ne Kadar?

Ticari uyuşmazlıklarda arabuluculuk süresi, en fazla 3 aya kadar sürebilir. Ancak taraflar anlaşırsa bu süre uzatılabilir. Arabuluculuk sürecinde belirli adımlar vardır:

1. Başvuru: Taraflardan biri arabuluculuk talebinde bulunur.

2. İlk toplantı: Arabulucu, tarafları dinleyerek süreci başlatır.

3. Görüşmeler: Taraflar arasında çözüm yolları tartışılır ve alternatifler sunulur.

4. Anlaşma sağlanması: Taraflar uzlaşırsa, uzlaşma tutanağı hazırlanır ve noter veya mahkeme onayına sunulur.

5. Süre dolumu veya anlaşmazlık: Süre sonunda anlaşma sağlanamazsa, taraflar mahkemeye başvurabilir.

Arabuluculukta Ücretin Ödenme Şekli

Arabuluculuk ücreti, genellikle görüşmelerin başında veya sürecin sonunda ödenir. Taraflar, ücreti peşin veya taksitli olarak ödeyebilir.

Ücretin belirlenmesinde dikkat edilen kriterler şunlardır:

• Uyuşmazlığın değeri: Yüksek değerli uyuşmazlıklarda arabuluculuk ücreti artar.

• Toplam görüşme sayısı ve süre: Daha uzun süren süreçlerde ücret artabilir.

• Arabulucunun deneyimi: Deneyimli arabulucular, daha yüksek ücret talep edebilir.

Arabuluculuk Sürecinde Tarafların Hak ve Yükümlülükleri

Ticari uyuşmazlıklarda arabuluculuk sürecinde tarafların hak ve yükümlülükleri şunlardır:

• Tarafların işbirliği yapma yükümlülüğü: Sürecin etkin olabilmesi için taraflar iyi niyetle görüşmelere katılmalıdır.

• Bilgi ve belge sunma hakkı: Taraflar, arabulucunun doğru karar verebilmesi için gerekli belgeleri sunmalıdır.

• Gizlilik hakkı: Süreç boyunca paylaşılan bilgiler mahkeme dışında kullanılmaz.

• Anlaşmayı reddetme hakkı: Taraflar, anlaşmayı kabul etmek zorunda değildir.

Bu hak ve yükümlülükler, sürecin adil ve etkin yürütülmesini sağlar.

Arabuluculukta Anlaşmazlık Çıkarsa Ne Olur?

Taraflar arabuluculuk sürecinde anlaşamazsa, süreç sona erer ve taraflar mahkemeye başvurabilir. Mahkeme sürecinde:

• Arabuluculuk görüşmeleri ve tutanaklar mahkemeye sunulabilir.

• Taraflar, mahkemede yeniden delil sunabilir.

• Arabuluculuk, mahkeme sürecini hızlandırmaz ancak tarafların çözüm yollarını öğrenmesi açısından önemlidir.

Bu nedenle, arabuluculuk süreci deneme ve çözüm aracı olarak görülür.

Arabuluculuk Ücretinin Vergilendirilmesi

Arabuluculuk ücreti, gelir vergisi ve KDV kapsamına girer. Arabulucular, aldıkları ücret için fatura düzenlemek ve vergi yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır.

Vergilendirme süreci:

• Arabuluculuk ücreti gelir vergisi kapsamında değerlendirilir.

• Ücretin KDV’ye tabi olup olmadığı, taraflar ve sürecin niteliğine göre belirlenir.

Bu, ticari tarafların mali planlama yaparken dikkat etmesi gereken bir konudur.

Ticari Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Avantajları

Arabuluculuk, ticari uyuşmazlıklarda birçok avantaj sunar:

• Hızlı çözüm: Mahkeme sürecine kıyasla daha kısa sürede çözüm.

• Maliyet etkinliği: Mahkeme masrafı yerine arabuluculuk ücreti ödenir.

• Gizlilik: Ticari sırlar ve şirket bilgileri korunur.

• Taraflar arası ilişkiyi koruma: İş ilişkilerinin sürdürülmesine olanak tanır.

Bu avantajlar, özellikle uzun süreli iş ortaklıkları için arabuluculuğu cazip kılar.

Sonuç: Arabuluculuk Süreci Ticari Uyuşmazlıklarda Etkili Bir Yöntemdir

Özetle, ticari uyuşmazlıklarda arabuluculuk, hızlı, maliyet etkin ve gizli çözüm sağlar. Arabuluculuk ücreti, uyuşmazlığın değeri, arabulucunun deneyimi ve süreç süresine göre belirlenir. Süreç genellikle 3 ay içinde tamamlanır ve tarafların anlaşması ile uzlaşma tutanağı hazırlanır.

Arabuluculuk süreci, mahkemeye gitmeden anlaşmazlıkları çözmek isteyen şirketler için güvenli ve etkili bir yöntemdir. Taraflar, süreç boyunca haklarını ve yükümlülüklerini bilerek hareket etmeli ve anlaşma sağlanamaması durumunda yasal haklarını korumak için mahkemeye başvurmalıdır.